إِنَّا أَنْزَلْناهُ:
هل هو نزول روح النبوة- القدسیة- على الرسول الأقدس صلّى اللّه علیه و آله و سلّم؟
أم وحی القرآن النازل علیه بتمامه طوال الدعوة؟ أم بعض القرآن و علّه هذه السورة نفسها؟ أم القرآن کله بصورة محکمة غیر مفصلة، متحللا عن هذه التعابیر اللفظیة و الأمثال، و التکررات و الإخبارات عن المستقبل؟
لفظ «قرآن» را به طور صریح ذکر نکرد و آن را به صورت ضمیر و مبهم آورد تا آن را بزرگ نماید و بزرگ جلوه دهد، یعنى، مدّعى شود که قرآن بدون تعیین معیّن است.
چنانچه نسبت نازل کردن به ضمیر متکلّم و تعیین ظرف تفخیم و بزرگ نمودن آن است و قرآن را خداى تعالى از حیث صورتش.
فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ در شب قدر نازل فرمود که آن سینهى محمّد صلّى اللّه علیه و آله و در شب قدر که آن نقوش مدادى و الفاظى است که معانى تحت آن پنهان مىشوند.
ترجمه تفسیر المیزان
" إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ" ضمیر در" انزلناه" به قرآن برمىگردد، و ظاهرش این است که: مىخواهد بفرماید همه قرآن را در شب قدر نازل کرده، نه بعضى از آیات آن را، مؤیدش هم این است که تعبیر به انزال کرده، که ظاهر در اعتبار یکپارچگى است، نه تنزیل که ظاهر در نازل کردن تدریجى است.
شعر معرفتی از استاد سازگار
| ای بهشت قرب احمد فاطمه (س) | لیله القدر محمد (ص) فاطمه (س) |
| ای خدا مشتاق یا رب یا ربت | ای سلام انبیا بر زینبت |
اصل این دستور را حضرت علّامه آیة الله سیّد محمّد حسین حسینی طهرانی أفاض الله علینا من برکات تربته، در سال آخر عمر شریف و با برکت خود در یکی از جلسات برای خواصّ أصحاب خودشان از روی نسخۀ خطّی آیة الحقّ مرحوم آیة الله حاج میزا علی قاضی طباطبائی که بنام «صَفَحاتٌ منْ تاریخ الأعلام» بقلم فرزند ایشان نوشته شده است، بیان فرموده، به عمل و مداومت آن تأکید نمودند و مخصوصاً به طلّابی که با حضرتش مأنوس بودند، أمر کردند آنرا در دفتر خود ثبت نمایند
پیرامون شب قدر و سِرّ تبرّع و برجستگی آن و راز تعدّد و کثرت، و رمز تنوع و تحوّل آن و نکته خفا و ابهام، و معنای قَدر و ارزش آن و تأثیر ادراک شب قدر، و نیز برخی دیگر از شئون آن به طور اجمال نکاتی بازگو میشود.
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
الحمد للَّه که حقیقت از آفتاب روشنتر است و جمال وحدت از مرأت کثرت به همه حال در نظر.
اى سید، از حقیقت تو به سوى تو راهى است. اگر به چشم همت مطالعه فرمایى، چنان دانم که از صورت به حقیقت رسى و بُعد موهوم از میانه برخیزد.
و من خطبة له علیه السّلام قال: أنا عندی مفاتیح الغیب، لا یعلمها بعد رسول اللّه إلاّ أنا، أنا ذو القرنین المذکور فی الصحف الأولى، أنا صاحب خاتم سلیمان، أنا ولی الحساب، أنا صاحب الصراط و الموقف، قاسم الجنة و النار بأمر ربّی
و من هذا الباب ما رواه سلمان، و أبو ذر، عن أمیر المؤمنین علیه السّلام أنه قال: من کان ظاهره فی ولایتی أکثر من باطنه خفّت موازینه؛ یا سلمان لا یکمل المؤمن إیمانه حتى یعرفنی بالنورانیة، و إذا عرفنی بذلک فهو مؤمن، امتحن اللّه قلبه للإیمان، و شرح صدره للإسلام، و صار عارفا بدینه مستبصرا، و من قصر عن ذاک فهو شاک مرتاب
و من خطبة له علیه السّلام تسمّى التطنجیة، ظاهرها أنیق، و باطنها عمیق، فلیحذر قارئها من سوء ظنّه، فإن فیها من تنزیه الخالق ما لا یطیقه أحد من الخلائق، خطبها أمیر المؤمنین علیه السّلام بین الکوفة و المدینة،
و من ذلک ما ورد عنه فی خطبة الافتخار، رواها الأصبغ بن نباتة قال: خطب أمیر المؤمنین علیه السّلام فقال فی خطبته: أنا أخو رسول اللّه و وارث علمه، و معدن حکمه، و صاحب سرّه، و ما أنزل اللّه حرفا فی کتاب من کتبه إلاّ و قد صار إلیّ، و زاد لی علم ما کان و ما یکون إلى یوم القیامة، أعطیت علم الأنساب و الأسباب، و أعطیت ألف مفتاح یفتح کل مفتاح ألف باب، و مددت بعلم القدر، و إن ذلک یجری فی الأوصیاء من بعدی ما جرى اللیل و النهار حتى یرث اللّه الأرض و من علیها، و هو خیر الوارثین.
یا طارق، الإمام کلمة اللّه و حجّة اللّه، و وجه اللّه و نور اللّه، و حجاب اللّه، و آیة اللّه، یختاره اللّه، و یجعل فیه منه ما یشاء، و یوجب له بذلک الطاعة و الأمر على جمیع خلقه، فهو ولیّه فی سماواته و أرضه، أخذ له بذلک العهد على جمیع عباده، فمن تقدّم علیه کفر باللّه من فوق عرشه فهو یفعل ما یشاء،
بسم اللّه الرحمن الرحیم الحمد للّه رب العالمین من عرف فاطمة حقّ معرفتها فقد ادرک لیلة القدر.
نظر عمده ما در این رساله این است که حضرت سیده نساء عالمین فاطمه زهرا علیها السّلام لیلة القدر و یوم اللّه است، و نیز آشنائى به مقام رفیع لیلة القدر و یوم اللّه و پى بردن به عظمت سعه وجودى انسان و شرح صدر اوست که آخذ و حامل قرآنست. و در آن مبرهن مىگردد که قرآن و عرفان و برهان از هم جدایى ندارند و انسان بالفعل همان قرآن و عرفان و برهان است.
بدان که هر حقیقتى از حقائق ممکنات داراى مراتب مختلفه وجود است بحسب نشئات و عوالم هستى، و مجمل آن سه مرتبه از وجود است: اول وجود عقلى مجرد از ماده و لواحق آن در عالم ابداع است؛
دختر فکر بکر من ، غنچه لب چو واکند
از نمکین کلام خود حق نمک ادا کند
